انحراف در تعریف مفاهیم، گسیختگی در تصمیم و فرارسیدن موسم «تصمیم سخت»

بزنگاه‌هایی از تاریخ فرا می‌رسد که چیزی از جنس تحکم یک قاضی، بر فراز یک جغرافیا می‌گردد تا همگان را از آن سوی دیروز تا فراتر از فردا، هم‌بسته و پیوسته برای یک کار فراخوان کند. لحظاتی که در تاریخ نادرند و البته تبلور و تجلی مفهوم «طلوع یک ملت»؛ ملتی در تمامیت خود؛ وارث میراث پیشینیان‌اش، همبسته در نسل‌های زنده‌اش و بنیانگذار میراثی برای فرزندانش!

شهر بوشهر، شاید در معدود دفعات یک سال گذشته فرصتی یافت تا تجلی مفهوم ملت باشد؛ مردان و زنانی از نسل‌های متوالی، وارث دردهای مزمن قدیمی، در فکر ساختن ایرانی بهتر برای خود و به جا گذاشتن میراثی بهتر برای فرزندان و نسل‌های در راه در زیر چتر و نام: «کارآفرینی». بزنگاهی که هر چقدر هم سخت باشد، به زبان آوردنش اما چیزی جز برهوت محرومیت گرداگرد مردمی را نگرفته که چشم در راه توسعه و رفاه و آبادی کشور خویش، مرارت‌ها کشیده‌اند و ملامت‌ها شنیده‌اند و هنوز خود را دور از هدف و مقصود مطلوب خویش می‌بینند… اما هر چقدر که دور، همانقدر هم نزدیک…
بزنگاه تاریخ جایی است که یک ملت به خودآگاهی می‌رسد، استقلال و توان خویش را باور می‌کند و می‌آموزد که هیچ ناجی جز خود ندارد. آنگاه می‌ایستد، قوی هم می‌ایستد و بلوغ خویش را در استقلالش به نمایش می‌گذارد. انگار این گرد محرومیت همان بزنگاهی است که سررسیده تا یک ملت توان خویش را بار دیگر به محک و آزمایش بگذارد… آنجاست که کارآفرینی خلق می‌شود، مهم می‌شود و انگار همگان در خودباوری خویش، سویه‌های ناپیدای وجودی را کشف و بلکه خلق می‌کنند که تا دیروز در زیر سرکوب ناباوری مدفون بود… «باور» که تکیه گاه کار آفرینی بود…
«جشنواره بین‌المللی تجربیات برتر کارآفرینی» به همت «اتاق بازرگانی بوشهر» در بهمن ماه ۹۷ در حالی برگزار شد که اقتصاد نفتی، رانتیزه شده و دولتی کنونی، ناکارآمد، فربه و متورم از قوانین دست‌وپاگیر، نه تنها افق روشنی در سپهر اقتصاد و اجتماع باقی نگذاشته، بلکه خود در مظان اتهام قرار گرفته است. بخش خصوصی در سراسر کشور و از جمله استان بوشهر با درک درست از بنیان مشکلات اقتصادی، در صدد تقویت اقتصاد بخش خصوصی و گسترش فرصت‌های شغلی مبتنی بر کارآفرینی برآمده است. اتاق بازرگانی بوشهر به عنوان نماینده بخش خصوصی با تحلیل آیندۀ اقتصاد جهان، کارآفرینی را یگانه راه حل شکوفایی اقتصادی و پرورش استعدادهایی می‌داند که سرخورده و پریشان، زوال خود را به تماشا نشسته‌اند.
این جشنواره یک روزه در سه بخش برگزار شد. صبح رئیس اتاق بازرگانی بوشهر، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران، مشاور ارشد توسعه و سرمایه‌گذاری و کارآفرینی دولت عمان، کاردار سفارت تاجیکستان و جمعی دیگر از اساتید و صاحب‌منصبان درباره مفهوم کارآفرینی و چالش‌ها و راه‌کارهای آن در ایران سخنرانی کردند.
دو بخش دیگر، در نوبت بعدازظهر برگزار شد و به بررسی تخصصی‌تر کسب و کارهای نوین و مفهوم کارآفرینی در سویه‌های مختلف خود اختصاص داشت که مورد استقبال گسترده‌ای از سوی گروه‌های سنی و اجتماعی مختلف قرار گرفت.

آیت‌الله غلامعلی صفایی بوشهری نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه بوشهر گفت: حوزه نفت و انرژی هیدروکربنی یک تجارت کلان است که در خاورمیانه اکنون تنها کشف، استحصال، پالایش و عرضه آن انجام می‌شود.

وی بیان کرد: اکنون در عرصه صنایع بالا دستی هیدروکربنی مشغول هستیم که اشتباه است زیرا بزرگ‌ترین ثروت در صنایع پایین دستی و تبدیلی است.
صفایی بوشهری افزود: همیشه در حوزه اقتصاد مهم صنایع بالادستی نیست بلکه مهم تبدیل انرژی به محصول پایین دستی و دانش‌بنیان است.

معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری بوشهر نیز در این آئین بر لزوم توسعه کارآفرینی در استان بوشهر تاکید کرد و ادامه داد: توسعه اشتغال و رفع مشکلات اقتصادی نیازمند توسعه کارآفرینی است.
سعید زرین‌فر با بیان اینکه کارآفرینان بسته به شرایط با زاویه دید متفاوت به مسائل نگاه می‌کنند، افزود: کارآفرین آینده نگر و آینده نگار است و کاری را امروز آغاز می‌کند ولی نگاهش به آینده است تا شرایط متناسب با آن را فراهم کند.

رییس اتاق بازرگانی بوشهر با اشاره به عواملی که ضرورت کارآفرینی را دوچندان می‌کند، گفت: کارآفرینی در جهان امروز یکی از ارکان مهم اقتصاد خرد و کلان است که چهارچوب‌های سنتی را پشت سر گذاشته و هم‌اکنون در نسل چهارم کارآفرینان قرار داریم.

خورشید گزدرازی با اشاره به نقش استان بوشهر به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مراکز کارآفرینی کشور که از ابتدا با دنیای مدرن در ارتباط بوده و مدام خود را نو می‌کرده است، افزود: در کارآفرینی چون با سازوکارهای جدید سر و کار داریم، در نتیجه باید با استفاده از تجربیات گذشتگان، با دنیای نوین نیز هماهنگ بوده و به روز باشیم.
گزدرازی یادآور شد: اتاق بازرگانی بوشهر از ابتدا برای توسعه زمینه‌های کارآفرینی در تلاش بوده و هم‌اکنون نیز با تکیه بر نظریات متخصصین و پژوهش‌های علمی، با تمام توان و امکاناتی که در اختیار دارد، کوشش می‌کند که بتواند ضمن تبیین مفهوم کارآفرینی در دنیای جدید برای جوانان، زمینه‌های بیشتری را برای کارآفرینان نسل فردا فراهم کند.

شاید مهمترین محور سخنان این جشنواره این بود که «کارآفرینی در ایران بسیار اشتباه فهمیده شده و آن را معادل ایجاد کار و شغل در نظر گرفته‌اند و دولت را هم متولی آن می‌دانند؛ در حالی که مفهوم کارآفرینی بر نوآوری و خلاقیت و شهامت استوار است و بنیان آن نیز به خود جامعه و افراد برمی‌گردد که در زندگی خویش و کار خود این عناصر را به وجود بیاورند».
پدارم سلطانی نائب رئیس اتاق بازرگانی ایران، با دست گذاشتن بر همین عناصر، به بررسی سیر تاریخی و تحول مفهوم اقتصاد پرداخت و ماندن دولت‌مردان در مفهوم «اقتصاد به مثابه تأمین معیشت» و درک بسیار قدیمی از تئوری‌های اقتصادی از سوی انان را بنیان مشکلات کنونی دانست.
سلطانی هر تغییر دیگر در سایر عرصه‌ها را منوط به تحول در این عرصه دانست که به خلق استراتژی‌های عملیاتی توسعه منتهی خواهد شد تا در آن دیگر اقتصاد در خدمت سیاست نبوده، روابط بین‌المللی تسهیل شود اقتصاد ایران در شبکه بین‌المللی ادغام شود.

پروفسور توماس اندرسون، مشاور سوئدی سلطان عمان، در تبیین مفهوم کارآفرینی دست بر اولین چیزی که نهاد، گسیختگی بود: «یک پراکندگی عجیبی در اقتصاد ایران رخ داده که نمی‌تواند پاره‌های آن برای تصمیم‌گیری به هم متصل شود. این‌عدم هماهنگی و یک پارچه‌گی مانع اصلی است. اجماع بر سر مفهوم کارآفرینی و الزامات آن می‌تواند نقطۀ شروع برای تحول کشوری با این حجم از ثروت باشد».

محمدرضا سعیدی معاون اقتصادی و سرمایهگذاری سازمان منطقه آزاد کیش گفت: حضور در شبکه کسب و کارهای جهان ضرورتی اجتناب ناپذیر است، زیرا این مهم منجر به تجربهاندوزی در خرید و فروش و شناسایی فرصتهای موجود است.
معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد کیش گفت گفت: در اکوسیستم کارآفرینی باید همه زنجیره‌ها از دهندگان وام‌های پرریسک گرفته تا دانشگاه و بازیگران این زنجیره تقویت شوند.
این جشنواره که میزبان حدود سیصد نفر از علاقه‌مندان به مفهوم کارآفرینی بود، در شامگاه پنج شنبه، بیست و پنج بهمن ماه با تقدیر از کارآفرینان برتر شیراز، یاسوج، خرمشهر و بوشهر به پایان رسید تا چشم‌هایی که شاید شسته شده بودند و جور دیگر می‌دیدند، اینک در پستوی ذهن خویش سه جمله از پدرام سلطانی را مرور کنند؛ جملاتی که شاید بتوان آن‌ها را عصارۀ این جشنواره دانست: «اول: باید شکاف مفاهیم را ترمیم کنیم. دوم: بتوانیم تکیه کارآفرینی را از دولت برداریم و به جامعه و اقتصاد تکیه دهیم. سوم: بتوانیم در کارآفرینی پایداری ایجاد کنیم و در نهایت بتوانیم کارآفرینی را موتور محرکۀ توسعه اقتصاد قرار دهیم».
اینک شاید بتوان واضح‌تر از «تصمیم سخت» سخن گفت. تصمیم سختی که موسم آن رسیده است: تصمیم سخت برای رفع موانع کارآفرینی.