بسیاری از مشکلات بخش خرما در قالب زنجیره ارزش افزوده قابل حل است. مهمترین مشکل موجود حمایت مالی از این زنجیره است.
روابط عمومی/ مدیرکل دفتر امور میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی در جمع فعالان حوزه کشاورزی استان بوشهر گفت: تشکیل صندوق ملی حمایت از خرما در راستای اتخاذ سیاست حمایتی برای ارزش افزوده از تولید تا مصرف این محصول در این وزارتخانه در حال پیگیری است.
مسعود لطیفیان افزود: بسیاری از مشکلات بخش خرما در قالب زنجیره ارزش افزوده قابل حل است و مهمترین مشکل موجود حمایت مالی از این زنجیره است و هدف از تأسیس صندوق حمایت از محصول خرما برطرف کردن مسائل و مشکلات مالی تولید کنندگان و صنایع با رویکرد مشارکتی و موسسه‌ای با حمایت دولت است.
وی افزود: با توجه به مزیت‌های خرما و توانمندی‌های مختلفی که صنایع وابسته آن دارد، این صندوق نیاز به وجود تشکل‌های منسجمی دارد که سهم هر کدام از این تشکل‌ها از گردش مالی خرما مشخص است.
مدیرکل دفتر امور میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی اضافه کرد: در راستای کمک به تولید خرمای کشور و بر طرف نمودن برخی از مسائل و مشکلات مالی تولیدکنندگان و صنایع (چرخه تولید) وجود چنین موسسه‌ای با مشارکت بهره‌برداران صنعت خرما و با حمایت دولت ضروری است و در این راستا تشکیل صندوق توسعه ملی خرما موجب شناسایی توانمندی‌ها و مزیت‌های نسبی این محصول ارزشمند برای جهت‌گیری سرمایه‌گذاری‌ها از سوی سازمان‌های دولتی و خصوصی می‌شود.
این مقام مسئول بهره‌برداران از صندوق ملی حمایت از خرما را تعاونی‌های نخلداران، صاحبان صنایع تکمیلی و فرآوری خرما، صادرکنندگان، تشکل‌های مرتبط با این حوزه، اتحادیه‌های نخلداران یا شرکت‌های تعاونی نخلداران استان‌ها، انجمن ملی خرمای ایران و اتحادیه صادرکنندگان خشکبار کشور معرفی کرد.
وی یادآور شد: بر اساس برنامه‌ریزی‌ها، میزان سرمایه اولیه صندوق ملی حمایت از خرما سهم دولت ۴۹ درصد و سهم بخش غیردولتی ۵۱ درصد است.
لطیفیان با اشاره به اجرای طرح جامع اصلاح باغبانی استان بوشهر گفت: در این طرح پروژه‌های اصلاح و نوسازی باغات درجه ۲، حذف و جایگزینی باغات درجه ۳ نخیلات، ایجاد ارزش افزوده از ضایعات خرما، احداث نخلستان الگویی مکانیزاسیون نخیلات، مقابله با آفات چوب‌خوار خرما بعنوان یکی از چالش‌های اساسی نخیلات دیده شده است.
لطیفیان اضافه کرد: این پروژه‌های زمانبندی شده مطابق برنامه ششم توسعه در راستای ایجاد زمینه مناسب برای تولید خرما در استان بوشهر دیده شده است که برخی از آن‌ها از سال ۹۶ آغاز و بیشترآن‌ها پنج‌ساله هستند.
مدیرکل دفتر امور میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی گفت: یکی از مشکلات اساسی تولید خرما در کشور نداشتن استراتژی مشخص در این بخش است و برای ما مشخص نیست خرما را برای چه هدفی تولید می‌کنیم.
لطیفیان گفت: در زمان حاضر از یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن محصول خرمایی که در کشور تولید می‌شود ۶۰۰ هزار تن مصرف تازه‌خوری، ۳۵۰ هزار تن مصرف صنایع فرآوری و ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تن مصرف صادراتی دارد.
وی مهمترین چالش‌های موجود در تولید خرما در کشور را پائین بودن بهره‌وری آب، نبود امکان رقابت‌پذیری برای حلقه تولیدکننده درزنجیره به دلیل خُرد مالکی و نبود یکپارچگی، ایجاد ارزش افزوده پایین به دلیل کم بودن عملکرد و بالا بودن میزان ضایعات عنوان کرد.
لطیفیان برداشت غیر اصولی خرما، کیفیت پائین خرمای تولیدی وعدم تطابق بااستانداردهای بین‌المللی، پایین بودن سطح تکنولوژی و دانش فنی حلقه تولید، سطح پایین مکانیزانسیون، هدف‌گذاری تولید، امنیت غذایی و تأمین نیاز داخلی، تأمین نیاز صادراتی، تأمین نیاز صنایع فرآوری را از دیگر چالش‌های پیش‌رو معرفی کرد.
لطیفیان با برآورد اینکه تولید خرمای ایران با برنامه‌ریزی‌های انجام شده و فرهنگ‌سازی به یک میلیون و ۵۷۰ هزار تن در سال ۱۴۰۰ خواهد رسید، گفت: در سال ۱۴۰۰ باید صادرات خرما با افزایش ۱۵ درصدی به حدود ۲۸۷ هزار تن برسد.
مدیرکل دفتر امورمیوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری معاونت امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه ایران به لحاظ تولید و سطح زیر کشت خرما در رتبه دوم و سوم و از نظر صادرات رتبه پنجم جهان را به خود اختصاص داده است، گفت: ۱۱.۳ درصد کل صادرات این محصول به جهان را ایران تأمین می‌کند.
وی ادامه داد: جنوب کرمان با ۱۸ درصد کل تولید، سیستان و بلوچستان ۱۵ درصد، بوشهر و کرمان هر کدام ۱۴ درصد، فارس ۱۳ درصد، خوزستان و هرمزگان هر کدام با ۱۲ درصد از استان‌های برتر تولید خرما هستند و برای توسعه صادرات و تولید خرمای با کیفیت، روش‌های سنتی تولید باید کنار گذاشته شود و از روش‌های استاندارد موجود در دنیا از جمله یوروگپ و خرمای ارگانیک استفاده شود و ما این توانایی را داریم که ۶۱ درصد خرمای کشور را با استاندارد یوروگپ و ۱۸ درصد دیگر را با استاندارد ارگانیک تولید کنیم.
وی با اشاره به اینکه برخی از ارقام کشت خرما متوقف شده است اضافه کرد: در زمان حاضر برای استان بوشهر رقم مجول و پیارم مشکل ندارد و در همین راستا زمینه واردات هشت هزار اصله نهال مجول فراهم شده است.