ترکیه، کره جنوبی و امارات متحده عربی… یا که تایوان و تایلند و سنگاپور و مالزی… یا کمی دورتر برزیل و آرژانتین… کشورهایی که تا دو دهه پیش فقیر، عقبمانده از توسعه، پر از چالشهای اقتصادی و اجتماعی و درگیر مسائل سیاسی بودند؛ اینک هر یک از این کشورها خود مبدل به حسرتی برای ایران شدهاند که توسعۀ خود را همپای ژاپن آغاز کرد.
ترکیه، کره جنوبی و امارات متحده عربی… یا که تایوان و تایلند و سنگاپور و مالزی… یا کمی دورتر برزیل و آرژانتین… کشورهایی که تا دو دهه پیش فقیر، عقبمانده از توسعه، پر از چالشهای اقتصادی و اجتماعی و درگیر مسائل سیاسی بودند؛ اینک هر یک از این کشورها خود مبدل به حسرتی برای ایران شدهاند که توسعۀ خود را همپای ژاپن آغاز کرد. هر چقدر که ژاپنیها و امپراتور میجی در برساختن ژاپن نو موفق بودند، امیرکبیر و اصلاحاتش در ایران ناکام ماند و این چرخۀ ناکامی تا به امروز ادامه دارد تا کشورهایی که مسیر توسعه را سالها بعد از ایران آغاز کردند، هماینک ایران را پشت سر نهاده و اقتصادهای غیرنفتی موفقی بنیان نهند.
اینک اما سخن بر سر دو کشور تازه از راه رسیده است: ویتنام و بنگلادش. دو کشوری که در مجموع حدود دویست و پنجاه میلیون نفر جمعیت دارند و توانستهاند در ده سال گذشته رشد اقتصادی بسیار بالایی را از خود به ثبت برسانند. بنگلادش کشوری است که بنا به آمار، درآمد سرانۀ خود را در یک جمعیت ۱۶۰ میلیون نفری به ۱۳۰۰ دلار رسانده است. برای کشوری که تا ده سال پیش درآمد سرانهاش به زحمت ۲۰۰ دلار بوده، چنین رشدی موفقیت بسیار بزرگی ارزیابی میگردد. در میان کشورهای در حالی توسعه، بنگلادش توانسته بالاترین نرخ رشد در میان کشورهای آسیای جنوبی را از آن خود کند.
اتاق بازرگانی بوشهر با توجه به منافع درازمدت کشور اقدام به دعوت از رایزنان بازرگانی ایران در این دو کشور نمود تا به بررسی چالشها و فرصتهای گسترش مناسبات با این دو کشور در حال پیشرفت بپردازد.
خورشید گزدرازی: انتقال ارز از سیستم بانکی دیگر ممکن نیست
رئیس اتاق بازرگانی بوشهر با اشاره به چالشهای تجارت در ایران با توجه به تحریمها یا آنچه محاصره اقتصادی میخواند، مهمترین این چالشها راعدم امکان انتقال ارز از طریق سیستم بانکی عنوان کرد و خطاب به معاون سازمان صنعت و معدن و تجارت گفت: عملاً همه چیز قفل شده. راهکاری هم پیدا نمیکنیم. گله و اعتراض ما نسبت بهعدم مشارکت بخش خصوصی در فرایند تصمیمسازی و تصمیمگیری است، در حالی که بار آن بر دوش ماست.
گزدرازی در تحلیل جایگاه صادرات استان، صادرات را مهمترین و شاید تنها راه موفق برای توسعه اقتصادی یک کشور دانست و افزود: استان بوشهر با توجه به موقعیت استراتژیکی که دارد، دارای پتانسیلهای بالایی جهت رونقبخشی به صادرات ایران و نیز استان است.
وی افزود: تنوع محصولات کشاورزی و کشتهای خارج از فصل، موقعیت اقلیمی ویژه جهت کشت محصولات کشاورزی، پرورش آبزیان به خصوص میگو و نیز نخیلات از جمله مهمترین مزیتهای نسبی استان بوشهر است که بنا به آمار نتایج زیر را به دست داده است. .
گزدرازی در تشریح این موضوع، یادآور شد: بازارهای مهم صادراتی خرمای استان بوشهر، هندوستان، پاکستان، روسیه، اوکراین و ترکیه است که با ۳۰ هزار تن صادرات رتبه دوم کشور را داراست.
همچنین بازارهای صادراتی میگوی استان بوشهر، چین، ویتنام، تایلند، اسپانیا و قطر با ۴۰هزار تن رتبه نخست کشور را داراست که ۲۰ هزار تن این مقدار پرورشی و مابقی دریایی است.
بازارهای صادراتی مواد معدنی استان بوشهر نیز قطر، کویت و هندوستان است که با توجه به موقعیت جغرافیایی میتوان بوشهر را مهمترین استان برای صادراتی از این دست برای جنوب خلیح فارس دانست.
ابوالقاسم محمدزاده: سال ۹۷ استثنائیترین سال در ۴۰ سال گذشته
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر با قبول مشکلات بیشمار تولید و تجارت در شرایط کنونی کشور، تصریح کرد: در ۴۰ سال بعد از انقلاب یک سال استثنایی را پشت سر گذاشتهایم که به لحاظ هم زمانی مشکلات عدیده، بستهای از مشکلات گریبان بخش خصوصی و دولتی را گرفته که بسیار شرایط کار را دشوار کرده است.
محمدزاده در ادامه با برشمردن پتانسیلهای استان بوشهر، خرمای بوشهر را که بیشتر به روسیه و مسکو صادر میشود، برای صادرات به جنوب شرق آسیا از جمله ویتنام بسیار مناسب دانست و خواهان حضور در این بازارها شد.
وی در خصوص ظرفیت آبزیپروری در استان نیز گفت: از ده صادرکننده برتر آبزی کشور، هفت نفر آن در استان بوشهر حضور دارند و میزان صادرات ما ۲۱هزار تن است که میتواند آن را تا ۶۰ هزار تن برنامهریزی و عملیاتی نمود.
محمدزاده بخش مهم اما مغفولمانده استان را صنایع دستی آن دانست که میتواند بازاری نزدیک به ۱۵ میلیون دلار در جنوب شرق آسیا برای خود ایجاد نماید.
فعالان بخش خصوصی و خواستههای آنها
فعالان بخش خصوصی در حوزۀ تولید و تجارت با برشمردن بسیاری از مشکلات از جمله تاراج دریاهای ایران توسط کشتیهای چینی، برتری نگرشهای سیاسی بر مسائل اقتصادی، راهگشا نبودن سیاست کنونی خارجی کشور، تنگنظریها و بیبرنامگیها، تعدد بخشنامههای گیجکننده، بیثباتی مدیریتی، مشکلات ثبت سفارش و انتقال ارز و ارز نیمایی در نهایت خواهان ایفای نقش بیشتر رایزنان بازرگانی برای کاهش این دست از مشکلات شدند. اهم این خواستهها را میتوان در محورهای زیر ارزیابی کرد:
با توجه به حجم بالای اطلاعات، رایزنان بازرگانی باید بستههای اطلاعاتی دقیقی از بازارهای هدف تهیه کرده و در اختیار بازرگانان و تولیدکنندگان قرار دهند.
آنان باید بازوی توانمند بخش دولتی برای بخش خصوصی باشند.
شناساندن بازوهای داخلی به کشورهای دیگر و برعکس.
نیاز به بازارسازی. بازار زعفران در ویتنام نمونه موفقی از یک بازار احیایی موفق است که سالانه ۲۵ میلیون دلار زعفران در آن به فروش میرسد.
نگاه و استراتژی کلان وزارت امور خارجه باید با هدفگذاری توسعه اقتصادی و زمینهسازی برای آن، تغییر کند.
بازارهای هدف را نباید خراب کرد. بازارهای حفاظتی همسنگ بازارهای احیایی اهمیت دارد. اگر بازاری ایجاد میکنیم از آن محافظت کنیم و با سیاستگذاریهای غلط چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، باعث زوال آن نگردیم.
ظرفیتهای بنادر ما در حد صادرات به حوزۀ خلیج فارس است و برای بازارهای دورتر و بزرگتر تعریف نشده که باید تغییرات جدی در این مسیر به وجود بیاید.